Παιγνιοθεραπεία

Πιο κάτω θα βρείτε απαντήσεις στα συχνότερα ερωτήματα γονιών αναφορικά με την Παιγνιοθεραπεία.

Γιατί να θεωρήσω το παιχνίδι κατάλληλο ως μέσο θεραπείας;

Αν ερωτηθεί ένας γονιός γιατί αγοράζει παιχνίδια στο παιδί του, πιθανόν να απαντήσει αυθόρμητα «επείδη το αγαπώ», «θέλω να του προσφέρω διασκέδαση», «να του δώσω ερεθίσματα», «έτσι εκφράζεται και μαθαίνει», και άλλες τόσες «σωστές» απαντήσεις που δικαιολογούν το πιο πάνω ερώτημα. Ετσι λοιπόν, πέραν από τη διασκέδαση που προσφέρει το παιχνίδι, αναγνωρίζουμε ότι είναι ένα εργαλείο μέσα από το οποίο το παιδί μας μιλάει, μας εκφράζεται και μας επικοινωνεί αυτά που αισθάνεται. Θα έλεγε κανείς ότι το παιχνίδι είναι οι λέξεις του παιδιού, τις οποίες χρησιμοποιεί για να δώσει νόημα σε αυτό που συμβαίνει μέσα του, αλλά και για να εξωτερικεύσει αυτό που βιώνει στην καθημερινότητα του.

 

Τι είναι ακριβώς η Παιγνιοθεραπεία;

Οπως προδίδει και το όνομα της, η Παιγνιοθεραπεία «απαιτεί» παιχνίδι! Πρόκειται για μια εμπειρικά δομημένη προσέγγιση, η οποία υιοθετεί τον φυσικό τρόπο επικοινωνίας των παιδιών που δεν είναι άλλο από το παιχνίδι. Στην Παιγνιοθεραπεία, τα παιχνίδια είναι σαν τις λέξεις και η διαδικασία παιχνιδιού αποτελεί τη γλώσσα του παιδιού.

Αυτό που χρειάζεται να κατανοήσει κανείς είναι το πόσο διαφέρει από το κανονικό παιχνίδι που κάνει το παιδί μόνο του, με τους γονείς ή με τους φίλους του. Η βασική έγνοια ενός θεραπευτή δεν είναι να ακολουθήσει το παιδί τους κανόνες ή να μπορέσει να δημιουργήσει κατί καλό με τη φαντασία του, αλλά να το βοηθήσει να εκφράσει και να επιλύσει σταδιακά τις δυσκολίες του. Στόχος του είναι να διευκολύνει το παιχνίδι, να μπεί σε διάφορους ρόλους, έτσι ώστε το παιδί να μπορέσει να διερευνήσει εναλλακτικές επιλογές και λύσεις. Σταδιακά, τα παιδιά μπορούν να μάθουν πιο κατάλληλες συμπεριφορές, διαμορφώνοντας ένα πιο υγιή εαυτό.

Πως δουλεύει η Παιγνιοθεραπεία;

Το παιδί παραπέμπεται για θεραπεία με σκοπό να επιλύσει κάποιες δυσκολίες, είτε από το δάσκαλο, τον παιδίατρο, από άλλους ειδικούς ή ακόμη κι από φίλους/ή και συγγενείς. Ο εξειδικευμένος θεραπευτής θα αξιολογήσει και θα κατανοήσει τη συμπεριφορά του παιδιού μέσα από το παιχνίδι του, χρησιμοποιώντας παράλληλα την κλινική παρατήρηση.

Μέσα σ’ένα κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο που παρέχει τα απαραίτητα παιχνίδια και με τη βοήθεια ενός έμπειρου θεραπευτή, θα επιτραπεί στο παιδί να βρεί νέες, και πιο βοηθητικές για αυτό, λύσεις. Το παιδί μπορεί να έρθει αντιμέτωπο ακόμη και με τα πιο δύσκολα και περίπλοκα προβλήματα και να «κάνει πρόβα» διάφορες ιδέες, προετοιμάζοντας έτσι καλύτερα τον εαυτό του μέχρι να μπορέσει να τις μεταφέρει σταδιακά και στην πραγματική του ζωή.

Ποιός μπορεί να επωφεληθεί από την Παιγνιοθεραπεία;

Ως μέθοδος, η Παιγνιοθεραπεία χρησιμοποιείται στην πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία παιδιών προσχολικής, σχολικής και πρώτης εφηβικής ηλικίας (ηλικίας 3 – 12 ετών). Είναι γεγονός ότι ακόμη και έφηβοι έχουν ευνοηθεί από θεραπευτικές τεχνικές που χρησιμοποιούν κυρίως το παιχνίδι ως εργαλείο.

 

Πότε ένας γονιός θα χρειαστεί τη βοήθεια της Παιγνιοθεραπείας για το παιδί του;

Οι γονείς προσπαθούν να κάνουν το καλύτερο για το παιδί τους και να του προσφέρουν όσο το δυνατόν ένα καθημερινό ισορροπημένο οικογενειακό περιβάλλον. Μερικές φορές όμως τα πράγματα εξελίσσονται διαφορετικά αφού πολλά παιδιά μπορεί να έχουν ισχυρή προσωπικότητα, επιμονή, ή να εμφανίζουν μια αρνητική στάση στη συνεργασία με τους γονείς τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χάνεται συχνά η υπομονή, αλλά και ο έλεγχος της κατάστασης από πλευράς των γονιών. Τη στιγμή που οι συγκρούσεις μεταξύ τους αυξάνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, οι γονείς αρχίζουν να αισθάνονται ενοχές που δε μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, βάζοντας επιπλέον τον εαυτό τους σε μια διαδικασία αμφιβολίας για τις γονεϊκές τους ικανότητες.

Ποιές δυσκολίες εξυπηρετεί η Παιγνιοθεραπεία;

Η παιγνιοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει παιδιά που:

• Παρουσιάζουν προβλήματα ύπνου.
• Εχουν περάσει μια τραυματική εμπειρία.
• Προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολείο ή/και στο σπίτι (π.χ. επιθετικότητα).
• Εχουν υποστεί ψυχολογική, σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση.
• Δεν αντιλαμβάνονται ολόκληρο το κοινωνικό ή ακόμη και ακαδημαϊκό δυναμικό τους.
• Δυσκολεύονται να διαχειριστούν τον χωρισμό των γονιών τους.
• Περνούν από διαδικασία πένθους.
• Εχουν έντονο άγχος ή εμφανίζουν διάφορους φόβους/ή και φοβίες.
• Χρειάζεται να μάθουν να παίζουν πιο αποτελεσματικά με τα άλλα παιδιά και να κάνουν φίλους με πιο κατάλληλους τρόπους.
• Είναι συχνά απομονωμένα ή λυπημένα.
• Εχουν υποστεί εκφοβισμό ή τα ίδια λαμβάνουν το ρόλο του θύτη και απειλούν συχνά άλλα παιδιά.

 

Σε ποιούς τομείς βοηθά ένα παιδί;

Η Παιγνιοθεραπεία γίνεται όλο και πιο γνωστή τα τελευταία χρόνια για την αποτελεσματικότητά της και επιλέγεται πλέον από τους γονείς ως η καταλληλότερη μορφή θεραπείας για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους.

Επιπλέον, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η Παιγνιοθεραπεία είναι το ίδιο αποτελεσματική ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία ή το παρουσιαζόμενο πρόβλημα. Μερικά από τα πολλαπλά οφέλη που λαμβάνουν τα παιδιά από την Παιγνιοθεραπεία είναι τα ακόλουθα:

• Γίνονται πιο υπεύθυνα και αναπτύσσουν πιο κατάλληλες μεθόδους επίλυσης των δυσκολιών τους.
• Μαθαίνουν να σέβονται και να αποδέχονται τον εαυτό τους.
• Εξελίσσουν νέους και πιο βοηθητικούς τρόπους αντίληψης.
• Διαμορφώνουν ένα πιο θετικό μοντέλο συμπεριφοράς.
• Μαθαίνουν να εκφράζουν αλλά και να διαχειρίζονται καλύτερα τα συναισθήματά τους.
• Μπορούν να ανακουφιστούν από το καθημερινό άγχος τους.
• Αναπτύσσουν ένα θετικό αίσθημα για τον εαυτό τους και τις ικανότητες τους.
• Συνδέονται και επικοινωνούν καλύτερα με τους γύρω τους.
• Εξασκούν ικανότητες και ρόλους που είναι απαραίτητοι για την καθημερινή επιβίωσή τους.

Είναι αποδεδειγμένο ότι η μάθηση και η ανάπτυξη ενθαρρύονται, αλλά και ευνοούνται καλύτερα μέσα από το παιχνίδι!

Πόσο καιρό διαρκεί η Παιγνιοθεραπεία;

Η κάθε συνεδρία διαρκεί 50 λεπτά, σε εβδομαδιαία βάση, με συχνότητα μια φορά την εβδομάδα. Ξεκινώ πάντοτε εξηγώντας στους γονείς ότι δε μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια τον αριθμό συναντήσεων που είναι απαραίτητος για τη μείωση των συμπτωμάτων. Πρόκειται για μια ψυχική διαδικασία η οποία συχνά απαιτεί χρόνο και επαναξιολόγηση.  Συνήθως, χρειάζονται γύρω στις 12 συναντήσεις (ένα τρίμηνο) για να μπορέσουμε να δούμε κάποιες αλλαγές στο παιδί, παρόλο που είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ένας αριθμός 20 συναντήσεων θεωρείται και εμπειρικά ότι βοηθά κατάλληλα στην επίλυση των δυσκολιών ενός τυπικού παιδιού που παραπέμπεται για θεραπεία.

Είναι γεγονός ότι υπάρχουν παράγοντες που βοηθούν, αλλά και δυσκολεύουν τη διαδικασία θεραπείας, με αποτέλεσμα κάποια παιδιά να εμφανίζουν αλλαγές νωρίτερα, ενώ άλλα χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Η θετική συνεργασία με τους γονείς διευκολύνει την εξέλιξη της θεραπείας και επιτρέπει αναμφίβολα την ουσιαστική έκβασή της.

Ποιός μπορεί να εξασκήσει την Παιγνιοθεραπεία;

Αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα των γονιών. Η εξάσκηση της Παιγνιοθεραπείας απαιτεί εξειδικευμένη εκπαίδευση, αλλά και συνεχή εμπειρία και εποπτεία. Ο θεραπευτής χρειάζεται να είναι εγγεγραμμένος στο υπεύθυνο σώμα APT (Association for play therapy).