Σχόλια όπως “Δε θέλω να πάω σχολείο”, τα οποία συνοδεύονται με κλάμα ή σωματικά συμπτώματα και επιμένουν για μέρες ή ακόμη κι εβδομάδες, υποδηλώνουν έντονα το άγχος του παιδιού όσον αφορά στην προσαρμογή του στο σχολικό περιβάλλον. Πρόκειται για ένα φόβο που παρατηρείται συχνά στην παιδική ηλικία, κυρίως στην 1η ή 2α Δημοτικού. Είναι σημαντικό να γνωρίζει ο γονιός ότι η σχολική άρνηση συνήθως κρατάει για λίγο, ειδικά αν ο γονιός επιμείνει στην παρουσία του παιδιού στο σχολείο. Ωστόσο, αν το πρόβλημα παραμείνει, είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστεί νωρίς, ώστε να υποχωρήσουν οι φόβοι του παιδιού.
Τι θα μπορούσατε να κάνετε:
- Πρώτα απ΄όλα, είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε το πρόβλημα, να ανακαλύψετε τις αιτίες για τη δυσκολία του παιδιού και να συνεργαστείτε με το προσωπικό του σχολείου για να την απαλύνετε.
- Ακούστε τι έχει να σας πει το παιδί. Μιλήστε μαζί του για να διερευνήσετε τι είναι αυτό που το δυσκολεύει.
- Ξυπνήστε όμορφα. Μια ωραία καλημέρα συνήθως ενθαρρύνει το παιδί και μαλακώνει τις αγωνίες του. Προσπαθείστε να θυμηθείτε ποιά πρωινά αισθάνεται καλύτερα και επαναλάβετε αυτό που κάνετε εκείνες τις φορές.
- Έχει μεγάλη σημασία για το παιδί σας να έχετε μια θετική σχέση με τη δασκάλα, αλλά και μια θετική στάση απέναντι στο σχολείο γενικότερα. Αυτό σημαίνει να την προσεγγίσετε ζητώντας τη βοήθεια της. Μιλήστε της για την δυσκολία του παιδιού και εξηγήστε πόσο θέλετε να το βοηθήσετε να πάει καλά, λέγοντας παράλληλα πως η βοήθεια της θα είναι καταλύτης σε αυτό. Θα μπορούσε για παράδειγμα, για λίγες μέρες, να καλημερίζει το παιδί οδηγώντας το η ίδια στην τάξη.
- Αν το παιδί σας αρνείται, οδηγήστε το εσείς προς την αίθουσα. Μετά τις 3-4 μέρες, αφήστε το στην είσοδο του σχολείου, λέγοντας του να περάσει μια όμορφη μέρα.
- Κάθε φορά που πηγαίνετε στο σχολείο, χαιρετίστε την δασκάλα και ρωτήστε την πως ήταν το παιδί στο σχολείο. Είναι σημαντικό να την ενθαρρύνετε να αναφέρει κάτι θετικό για το παιδί. Θα ήταν χρήσιμο επίσης αν μπορούσε να εμπλακεί το παιδί σε κάποια πρωινή δραστηριότητα την οποία θα περιμένει με αγωνία. Για παράδειγμα, κάθε πρωί να μαζεύει κάτι ή να διανέμει τις ζωγραφιές.
- Πολύ σημαντική είναι και η σύνδεση του παιδιού με κάποιους συμμαθητές του. Διερευνήστε κατά πόσο το παιδί σας έχει κάποιο φίλο/φίλη που συμπαθεί ή που ανυπομονεί να δει. Καλό θα ήταν να καλέσετε κάποιο από αυτά τα παιδιά στο σπίτι ένα απόγευμα. Διοργανώστε μέρες παιχνιδιού με συμμαθητές της επιλογής του για να ενθαρρύνετε τις φιλίες του.
- Ζητήστε από ένα συμμαθητή του παιδιού να έρθει μαζί σας όταν την/τον συνοδεύετε στο σχολείο.
- Βοηθήστε το παιδί να ξεπεράσει το φόβο του αυξάνοντας βαθμιαία την έκθεση του στο φοβικό αντικείμενο. Πρακτικά, αυτό σημαίνει για παράδειγμα ότι, για τις επόμενες 2 μέρες παίρνετε το παιδί μέχρι την τάξη και φεύγετε αμέσως. Να θυμάστε ότι αν είστε σταθεροί, ακόμη κι αν αισθάνεται άσχημα το παιδί σας, θα νιώσει την δική σας σιγουριά ότι όλα θα είναι εντάξει και μέρα με τη μέρα θα αισθάνεται καλύτερα. Όσο πιο πολύ μένετε μαζί με το παιδί, τόσο αισθάνεστε άβολα και άλλο τόσο το παιδί σας θα δυσκολεύεται να σας αποχωριστεί. Στη συνέχεια, το αφήνετε έξω από την τάξη. Αν αυτό μπορεί να γίνει κατευθείαν μέσα από μια συμφωνία μεταξύ εσάς και της δασκάλας του παιδιού, θα ήταν πολύ καλύτερα. Αφού επαναλάβετε το ίδιο πράγμα για τουλάχιστον 3-4 μέρες, έπειτα μείνετε μέχρι την είσοδο του σχολείου και μη μπείτε καθόλου μέσα. Να θυμάστε ότι σε αυτή τη διαδικασία είναι χρήσιμο να παρατηρείτε τη διάθεση του παιδιού. Δηλαδή, αν σας ζητήσει να πάει μόνο του κατευθείαν, αφήστε το με χαρά! Πείτε πόσο περήφανη είστε κάθε φορά που καταφέρνει να κάνει ένα βήμα! Επαινέστε το παιδί σας για κάθε μικρή ή πιο μεγάλη προσπάθεια που κάνει.
- Σε περίπτωση που είναι επείγον να πάρετε το παιδί πίσω στο σπίτι, μην επιτρέψετε ευχάριστες δραστηριότητες που συνηθίζει γενικότερα όταν δεν πηγαίνει σχολείο. Έχει μεγάλη σημασία να μιλήσετε με την διεύθυνση ή/και με τη δασκάλα, ζητώντας να σας παίρνουν τηλέφωνο μόνο σε περίπτωση επείγουσας κατάστασης (ασθένεια με εμφανή συμπτώματα όπως πυρετό, κάποιο άσχημο συμβάν που χρειάζεται την παρουσία σας, κλπ). Σε άλλες περιπτώσεις, το παιδί πρέπει να παραμένει στο σχολείο. Αν σας πάρει το ίδιο τηλέφωνο ή από τη διεύθυνση, μιλήστε του σταθερά και ενθαρρυντικά “Αγάπη μου, η μανούλα θα είναι στην ώρα της μόλις χτυπήσει το κουδούνι. Τώρα όλα τα παιδάκια είναι στο σχολείο, είμαι πολύ περήφανη για σένα. Σκέψου κάτι όμορφο και πάρε την σκεψούλα αυτή στην τάξη μαζί σου”.
- Ενθαρρύνετε καθημερινά το παιδί, μιλώντας του για τα θετικά του σχολείου.
- Τέλος, ενισχύστε την αυτοπεποίθηση του παιδιού, ανακαλύπτοντας τα δυνατά του σημεία και δίνοντας του ευκαιρίες να τα πάει καλά.
Γενικότερα, στις περιπτώσεις όπου αναγνωρίσετε σχολική άρνηση, είναι πιο θεμιτό ανάμεσα στους δύο γονείς να επιλέξετε αυτόν που αισθάνεστε ότι είναι πιο σταθερός, αλλά και ενθαρρυντικός στην σχολική παρακολούθηση για να συνοδεύσει το παιδί στο σχολείο. Επιπλέον, η συμμετοχή σας σε δραστηριότητες που σχετίζονται με το σχολείο, θα βοηθήσει στην ενίσχυση της θετικής στάσης του παιδιού σας. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η σχολική φοβία μπορεί να επιβαρύνει τη σχολική επίδοση του παιδιού, τις σχέσεις με τους συνομηλίκους του, την ποιότητα της δουλειάς του και ενδεχομένως να οδηγήσει σε περισσότερο άγχος και άλλα προβλήματα.